سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲
گیاهی ترین AnzanDigital فروشگاه
خانه / اعمال ماه / ماه رمضان / اوصاف / اوصاف ماه مبارک رمضان در آئینه کلام معصوم«ع»

اوصاف ماه مبارک رمضان در آئینه کلام معصوم«ع»

شهر الصیام (ماه روزه)
عبدالرحمن بن بشیر نقل می کند امام زین العابدین(ع) در هر روز ماه رمضان این دعا را می خواند:«بارخدایا این ماه رمضان و ماه روزه است… (۱) امام سجاد همچنین در صحیفه سجادیه هنگام ورود به ماه رمضان از این ماه بعنوان (شهر صیام، یاد نموده اند.صوم و صیام در لغت هر دو مصدر و به معنای امساک و خودداری از انجام کاری است. این کار ممکن است گفتن یک سخن با خوردن و آشامیدن یا راه رفتن یا تمتع و لذت جنسی یا فعل دیگر باشد. به اسبی که راه نمی رود صائم گفته و به باد راکد نیز صوم گفته اند.
صوم و صیام از نظر شرع عبارت است از خودداری از کارهای معین در زمان معین با نیت از طلوع فجر تا مغرب مهمترین کارهادر ماه رمضان روزه است. ماه رمضان با روزه شروع می شود و باروزه پایان می پذیرد. ماه رمضان پیوند اساسی و عمیق با روزه دارد.
فراگیرترین و عمومی ترین دعای معصومین (ع) درماه مبارک رمضان در ارتباط با توفیق در روزه گرفتن در این ماه است.
در کتاب شریف مفاتیح الجنان آمده است: پیامبر گرامی اسلام در شب اول ماه مبارک رمضان می فرمودند: حمد و ستایش مخصوص خدائی است که ما را بوسیله توای ماه مبارک گرامی داشت. بار خدایا ما را بر روزه و قیام در این ماه نیرومند گردان.
پیامبر اسلام (ص) هنگامی که هلال ماه رمضان را مشاهده می کردند روبه قبله کرده می فرمودند «خدایا روزه ، نماز و تلاوت قرآن رادر این ماه روزی ما کن» (۲) حضرت علی (ع) فرموده اند: « برشما باد به روزه ماه رمضان ، زیرا روزه این ماه سپر نگهدارنده از آتش جهنم است.(۳)

شهر الاسلام (ماه اسلام)
امام چهارم امام زین العابدین(ع) هنگامی که شب اول یاروز اول ماه رمضان می رسید دعائی می خواندند. در بخشی از این دعا در صحیفه سجادیه آمده است:«سپاس خدائی را سزا است که ماه خود ، ماه رمضان، ماه صیام، ماه اسلام… را یکی از راههای احسان قرار داد.»
ماه رمضان را ماه اسلام نامیده اند ؛ چون ماه طاعت و فرمانبرداری و تسلیم ، و بندگی و تعمیم و گسترش آن است . یا مقصود ماه دین اسلام است بدلیل اینکه واجب شدن روزه از مختصات امت اسلام و از خصوصیات مسلمانان است . پیامبر گرامی اسلام «ص» در استقبال از ماه رمضان بر روی منبر خطاب به مسلمانان فرموده اند : « خدای متعال شما را به ماه رمضان اختصاص داد»(۴)
امام صادق (ع) فرموده اند : «اسلام بر پنج پایه بنا گذاشته شده است : نماز ، زکات ، حج ، روزه و ولایت و در اسلام نسبت به چیزی در سطح ولایت صحبت نشده است(۵)

شهر القیام (ماه قیام )
امام علی بن الحسین زین العابدین «ع» در صحیفه سجادیه در دعای خویش هنگام ورود به ماه رمضان ، این ماه را «شهر القیام » نامیده اند . توفیق قیام در ماه مبارک رمضان خواسته معصومین (ع) بوده است و شیعیان را هم به سوی چنین دعایی دعوت می کرده اند . پیامبر گرامی «ص » هنگام ورود ماه رمضان می فرمود:
«حمد و ستایش خدایی را سزاست که ما را به وسیله تو ای ماه مبارک گرامی داشت ، بار خدایا ما را به روزه و قیام در این ماه ، نیرومند و توانا بگردان »
همچنین ایشان در خطبه ای در فضلیت ماه رمضان فرموده اند : ای مردم به تحقیق ماهی شما را فرا گرفت که در آن ماه شبی است که بهتر از هزار ماه است و این ماه ، ماه رمضان است . خداوند در این ماه روزه را واجب کرده و ثواب قیام برای نماز مستحبی در شبی از این ماه را به اندازه نماز مستحبی هفتاد شب در غیر این ماه قرار داده است .(۶)
امام زین العابدین (ع ) فرموده اند : “خدایا روزه داری در این ماه رسیدن به آرزوی قیام در این ماه را نصیب من بگردان . (۷)
قیام در این ماه آنقدر ارزشمند و مهم است که امام زین العابدین (ع) در پایان ماه هنگام وداع با آن از خدا می خواهد توفیق قیام در ماه رمضان آینده را نیز به ایشان عنایت کند. اینکه ماه رمضان در بیان ائمه معصومین (ع) ماه قیام نامیده شده احتمال دارد به خاطر یکی از این موارد باشد .
۱ ـ برای آن که نمازهای مستحبی در شبهای آن بسیار خوانده می شود و سفارش زیاد بر خواندن آنها شده است . چنانکه بسیاری از علما فرموده اند خواندن هزار رکعت نماز در شبهای آن مستحب است
پیامبر گرامی ( ص) هنگام ورود به ماه رمضان می فرمودند : “ بار خدایا برای ما در ماه رمضان برکتی قرار ده . ما را بر روزه آن و نمازهای آن یاری فرما و آنها را از ما بپذیر “ (۸)
مرحوم علامه مجلسی در جلد ۹۷ بحار الانوار بابی جداگانه به همین نمازهای مستحبی ماه رمضان اختصاص داده
۲ـ از آن جهت که چون سحور و خوردن سحری مستحب است و عموم مردم در دل شب برای تصمیم بر روزه و اجابت دعوت حق بر می خیزند مرحوم شیخ صدوق در من لا یحضره الفقیه هم بابی تحت عنوان ( ثواب السحور ) آورده که در بر دارنده هفت روایت از معصومین ( ع)‌ است .
۳ ـ از آن جهت که به طور کلی این ماه ماه قیام برای مبارزه با نفس و وسوسه های شیطانی و حرکت در طریق سیر و سلوک معنوی و خود سازی است ـ‌که مناسب ترین راه برکشاندن انسان به سوی مبارزات مخلصانه و فعالیتهای سیاسی اجتماعی برای خدا و در راه خداست ـ زمینه خودسازی انقلابی در این ماه بیشتر فراهم است .

شهر التوبه ( ماه توبه )
پیامبر گرامی (ص) می فرماید (شهر رمضان شهر الله عزوجل و هوش هر التوبه) ماه رمضان ماه خدا و ماه توبه است.( ۱۰)
در ماه رمضان هر روز این دعا را می خواندند : “ اللهم ان هذا شهر رمضان و هذا شهر التوبه “ بار خدایا این ماه رمضان و ماه توبه است (۱۱)
در روایتی پیامبر گرامی اسلام فرموده اند: در شب اول ماه رمضان خدای متعال به فرشتگان فرمان می دهد بهشت را برای روزه داران از امت محمد (ص) آراسته و آماده کنید ، درهای جهنم را بر این روزه داران ببندید و تا پایان ماه باز نکنید و به جبرئیل فرمان میدهد به زمین فرود آی و راه شیاطین را بر امت محمد ببند که نتواند ایمان و روزه آنها را فاسد کند.( ۱۲)
اگر چه همیشه راه توبه و بازگشت به سوی پروردگار باز است اما ماه رمضان بهار توبه است . در این ماه زمینه پذیرش و قبولی آن بیشتر فراهم است .
و باز رسول الله در سخنی دیگر فرموده اند : “ خدای متعال در سراسر ماه رمضان می فرماید : آیا توبه کننده ای هست که توبه او پذیرفته شود ؟ ( ۱۳)
محمد مسلم ثقفی می گوید : امام محمد باقر (ع ) فرشتگان خدا در شب آخر ماه مبارک رمضان به روزه داران بشارت می دهند که پروردگار گناهان شما را آمرزیده و توبه شما را پذیرفت ، به آینده بنگرید که چگونه خواهید بود .(۱۴)
ائمه معصومین تاکید بسیاری بر اهتمام به توبه در ماه رمضان کرده و در ادعیه ، توفیق توبه از پروردگار را خواسته اند .
اما زین العابدین (ع ) در دعای ماه رمضان می فرمودند : بار خدایا در این ماه جدیت و تلاش و سعی و کوشش و قدرت و نشاط و توبه را روزی من بنما . (۱۵)

۱ـ وسائل ج۷ ص۲۳۷ ـ کافی ج ۴ ص ۷۵
۲ـ من لا یحضره الفقیه ج ۲ص۱۰۰
۳ـ امالی شیخ طوسی ج۲ ص ۱۳۶
۴وسائل ج۷ص۲۲۴
۵ـ محجه البیضاء ج۲ ص ۱۲۲
۶ـ وسائل ج۷ ص ۲۲۷ بحار ج۹۶ ص ۳۵۹
۷ـ کافی ج۴ ، ص ۷۶
۸ـ مفاتیح الجنان ص ۳۰۰
۱۰ـ بحار ج ۹۶ ص ۳۴
۱۱ـ وسائل ج۷ ص ۲۳۷
۱۲ـ بحار ج ۹۶ ص ۳۵۰
۱۳ـ همان ص ۳۴۸
۱۴ـ امالی مرحوم شیخ صدوق ص۳۳
۱۵ـ من لا یحضره الفقیه ج ۲ ص ۱۰۵

درباره امیدواران